حماقت ۳۳ میلیاردی امریکا!
رویه رسانهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری امریکا، همواره مایه جنجالهایی در داخل و خارج امریکا بوده است. او راستی و درستکاری رسانههای جمعی و از جمله رسانه تلویزیون را زیر سؤال برده و به آن بیاعتماد است؛ برای همین او در رویکرد رسانهای متفاوت، شبکه اجتماعی توییتر را محل و محمل بازتاب باورها و دیدگاههای سیاسی خود قرار داده و مهمترین موضعگیریهای خود را از مجرای این رسانه مجازی به پیامگیران خود منتقل میکند.
با آن که ترامپ پیش از این نیز پاکستان را مورد انتقادهای تند غیرمعمول در مشی سکانداران کاخ سفید قرار داده بود، اما تاخت تازه او در اولین توییتاش در سال تازه میلادی (۲۰۱۸) علیه اسلامآباد، حتا در مشی سیاسی خود وی نیز بیسابقه است.
آقای ترامپ در این توییت نوشته است: «ایالات متحده امریکا با سادهلوحی و حماقت در ۱۵ سال گذشته بیش از ۳۳ میلیارد دالر به پاکستان کمک کرده، و آنها در عوض به جز از دروغ و فریب، چیزی به ما ندادهاند؛ با این تصور که رهبران ما احمق هستند. آنها [پاکستانیها] به تروریستهایی که ما در افغانستان به دنبال شان هستیم، پناهگاه داده و [به ما] کمک زیادی نکردهاند. (این رویه) دیگر بس است!»
توییت تازه ترامپ، درواقع ادامه موضعگیری صریح او علیه پاکستان در راهبرد تازه امریکا برای افغانستان و جنوب آسیا است که در ماه آگست سال گذشته میلادی (۲۰۱۷) منتشر و اعلام شد. در آن راهبرد، که اعلام آن ماهها طول کشید، اسلامآباد به صورت کم سابقهای به «پناه دادن به تروریستها» و عدم همکاری واقعی با امریکا و دولت افغانستان در مبارزه با تروریزم و شورشگری متهم شد.
مایک پنس، معاون رییسجمهوری امریکا، نیز در دیداری از افغانستان در ۳۰ قوس سال روان، به پاکستان هشدار داد که از پناه دادن به گروههایی که با دولت افغانستان میجنگند، دست بردارد.
طبیعی است که این موضعگیریها تند و تنشآلود برای مقامات پاکستان قابل تحمل نیست و خدشه حیثیتی سنگینی بر وجهه بینالمللی پاکستان وارد میکند.
با وجود این و به رغم احضار سفیر امریکا توسط وزارت خارجه پاکستان، پاسخ خواجه آصف، وزیر امور خارجه پاکستان، در پاسخ به این توییت آقای ترامپ، بسیار محتاطانه بوده است. آقای آسف در توییتی متقابل گفته است: «ان شاءالله به توییت آقای ترامپ به زودی پاسخ خواهیم داد… [و] به دنیا حقیقت را نشان میدهیم… تفاوت بین واقعیت و خیالپردازی.»
در این طرف اما حامد کرزی، رییسجمهور پیشین افغانستان از پیام توییتری هشدارآمیز دونالد ترامپ علیه پاکستان استقبال کرده است. آقای کرزی در پیامی در توییتر نوشته است: توییت پرزیدنت دونالد ترامپ درباره موضع دوگانه پاکستان در طول ۱۵ سال گذشته اثبات میکند که جنگ علیه تروریزم در بمباران کردن روستاهای افغانستان و خانههای شان نیست، بلکه در پناهگاههای خارج از افغانستان است.
در هر حال، تقابل توییتری واشنگتن ـ اسلامآباد، اگرچه در ظاهر برای همه افغانستانیها و به ویژه آقای حامد کرزی، خوشایند است، اما این الزاما آن چیزی نیست که در تحولات میدانی جاری در افغانستان، روابط واشنگتن ـ اسلامآباد و نهایتا در رویکرد اسلامآباد نسبت به کابل اثرگذار باشد و تغییری به میان بیاورد؛ زیرا آنچه مایه خشم ترامپ در قبال پاکستان شده، نه ناراستی اسلامآباد در امر مبارزه با تروریزم، بلکه نگرش سوداگرانه ترامپ به سیاست است. برای ترامپ هزینه کردن ۳۳ میلیارد دالر در عرض ۱۵ سال برای آنچه مبارزه با تروریزم نامیده میشود، آن هم برای کشوری که هم به امریکا و هم به تروریزم نگاه ابزاری دارد، غیرقابل تحمل است. تروریزم اگر برای امریکا ابزاری برای توسعه هژمونی و بسط سلطه این ابرقدرت در منطقه و جهان است، برای پاکستان گاو شیری مرمتکننده بنای ویران و شیرازه از همگسسته اقتصاد ورشکسته این کشور است. بنابراین این گونه نیست که سیاست اعلامی ایالات متحده مبنی بر مبارزه با هراسافکنی، همسو و هماهنگ با سیاست اِعمالی آن معطوف به بهرهبرداری از پوشش ضدیت با تروریزم برای تقویت حضور و نفوذ خود در منطقه و جهان باشد. به واقع، تروریزم درختی است که برای امریکا میوه توسعه هژمونی میدهد، و برای پاکستان میوه جلوگیری از فروپاشی کامل اقتصاد ورشکسته این کشور را.
آقای ترامپ به نیکی میداند که امریکا بدون پاکستان نمیتواند در منطقه آشفته ما گام از گام بردارد. اسلامآباد نیز به نیاز واشنگنتن به همراهی و هموارسازی راه توسط نظامیان پاکستانی برای حضور و ظهور در منطقه، آگاه است. بنابراین آنچه میماند سیاهروزی و پریشانی برای مردمان دو سوی خط دیورند است، نه هشدارهای گاه به گاه توییتری آن دو به همدیگر.
بنابراین هزینه ۳۳ میلیارد دالری امریکا در پاکستان، نه احمقانه، که بسیار هم عاقلانه و در مقایسه با دستاوردهای سیاسی واشنگتن در منطقه، بسیار ناچیز است.