یمن؛ ابعاد جدید یک جنگ نیابتی
گزارشها از صنعا، پایتخت یمن حاکی است که هواپیماهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی مواضع حوثیها را بمباران کردهاند. همزمان حوثیها میگویند که موشکی به سوی یک نیروگاه هستهای در ابوظبی شلیک کردهاند.
به نظر میرسد که هدف حملات هواپیماهای ائتلاف سعودی، کمک به نیروهای علی عبدالله صالح؛ رئیس جمهوری پیشین است که تا چهار روز پیش همپیمان حوثیها بود؛ اما اکنون با آنها میجنگد.
آقای صالح گفته که اگر ائتلاف به رهبری عربستان حملات علیه غیر نظامیان را متوقف کند، آمادگی دارد “صفحهای تازه” در رابطه خود با عربستان بگشاید.
در همین حال یک وبسایت نزدیک به حوثیها نوشته که آنها موشکی را به سوی یک نیروگاه اتمی در ابوظبی؛ پایتخت امارات پرتاب کردهاند.
وبسایت مسیره، وبسایت به تلویزیون حوثیها، نوشته که آنها یک موشک کروز بالدار را به سمت رآکتور هستهای برکه شلیک کردهاند.
اما مقامهای دولت امارات رسیدن موشک به این کشور را تکذیب کردهاند.
امارات از سال ۲۰۱۵ عضو ائتلاف به رهبری عربستان است که در یمن با حوثیها میجنگد.
آنچه اکنون در یمن جریان دارد، ابعاد تازه یک جنگ خونین و ویرانگر نیابتی است؛ جنگی که از همان ابتدا، دست کم دوطرف مشخص داشت: ایران و عربستان سعودی.
این جنگ بدون برنده؛ اما یک بازنده داشت و آن مردم فقیر و قحطیزده یمن بود؛ غیر نظامیان بیدفاعی که با قتل عامهای فاجعهبار، قحطی و گرسنگی مدام، وبا و از دستدادن آخرین امیدهای خود در تقلایی ترحمانگیز برای زندهماندن، تاوان سختی پرداخت کردند.
عربستان سعودی و متحدانش، به کمک دالرهای نفتی و معاملات وسوسهانگیز شان با کارخانههای عظیم تولید اسلحه در امریکا و اروپا، مانع از یک واکنش انسانی در ابعاد جهانی به فجایع جاری در جریان جنگ یمن شد. به همین دلیل، جنایتهای هولناکی که علیه مردم یمن در جریان این جنگ، صورت گرفت، به نحو ناموجهی از دیدگان دنیا پنهان ماند و به این ترتیب، اگر روزی جنگ پایان یابد و واقعیتهای تلخ آن، از آنسوی حجابهای ضخیم ثروت و سیاست و معاملات پنهان ارباب قدرت، پدیدار شود، این داغ ننگ، تا ابد بر پیشانی بشریت، باقی خواهد ماند.
در سوی دیگر این جنگ نیابتی خونین و ویرانگر، ایران قرار دارد؛ کشوری که با بهرهکشی از ستیزهجویان حوثی، در صدد مهار قدرتنمایی عربستان سعودی در خاور میانه است.
ایران که در بسیاری از نبردهای جاری در خاور میانه، در برابر عربستان قرار دارد، در یمن نیز با حمایتهای پیدا و پنهان از حوثیها، مانع از توسعهطلبی ولیعهد جوان عربستان در سرزمینهای عربی شده است.
در این میان، علی عبدالله صالح که در پی بروز بهار عربی، در بازی قدرت در یمن، قافیه را واگذار کرده بود، در پی شورش حوثیهای همسو با ایران، فرصت را مساعد یافت و جنگجویانش را به کمک حوثیها فرستاد تا مانع از بازگشت منصور هادی؛ رییس جمهوری متواری مورد حمایت عربستان به صنعا شود.
این اتحاد اما از همان ابتدا، تاکتیکی و موقتی بود و به جز ضدیت با مهره سیاسی مورد حمایت سعودیها هیچ سنخیت و شراکتی در نگاه ایدئولوژیک حوثیها با اهداف سیاسی علی عبدالله صالح، وجود نداشت.
به همین دلیل، باور بسیاری از ناظران، علی عبدالله صالح، اگر راه دیگری برای رسیدن به قدرت پیدا میکرد، بسیار زودتر از اینها به حوثیهای متحدش، پشت مینمود و چهبسا بر علیه آنها موضع میگرفت.
این راه دیگر، اکنون و پس از شکست عربستان در دستیافتن به اهدافش از مسیر حملههای ویرانگر هوایی و نبردهای پرهزینه زمینی، فراهم شده است. به نظر میرسد معاملهای پنهانی میان ریاض و رییس جمهوری پیشین یمن، صورت گرفته و هردو طرف، روی شکست مهرههای مورد حمایت ایران در یمن، به توافق رسیده اند.
با این وصف، انتظار نمیرود که این نبرد، آنگونه که سعودیها انتظار دارند، به زودی پس از رونما شدن ابعاد تازه آن، به سود عربستان و به زیان ایران، پایان پیدا کند.
حوثیها با موشکپرانی به سمت ریاض و ابوظبی و همچنین جنگهای داخلی چهار روز اخیر در صنعا نشان داده اند که به سختی شکست میخورند. به همین دلیل، آنچه در حال رخ دادن است، ابعاد جدید یک جنگ نیابتی است که لزوما نمیتواند به مثابه نشانههای پایان پیروزمندانه آن برای محور به رهبری عربستان باشد.