قلعه فریدون؛ روایتگر تاریخ سیستان در خطر فروپاشی
مقامهای محلی فراه میگویند، قلعه تاریخی فریدون با بیش از دو هزار سال قدامت؛ در معرض تخریب و فروپاشی قرار دارد. به گفته این مقامها، با گذشت هر روز دامنه تخریب این بنای تاریخی که روایتگر سرزمین سیستان قدیم در جغرافیای افغانستان و ایران است، گستردهتر میشود.
قلعه فریدون در نزدیکی مرکز شهر فراه موقعیت دارد و در کتابهای شاهنامه و تاریخ سیستان، در قلمرو بزرگترین و با شکوهترین بناهای سرزمین باستانی سیستان قدیم گنجانده شده است.
فریداحمد ایوبی، رییس اداره اطلاعات و فرهنگ فراه در گفتوگو با خبرگزاری افق، از نبود بودجه برای بازگرداندن شکوه دوباره این قلعه باستانی ابراز نگرانی میکند.
قلعه فریدون با مساحت ۳۰۰ جریب زمین، از گِل و خشت خام ساخته شده، این بنای تاریخی دستکم ۹۹ برج بزرگ و کوچک را در خود جای داده است.
این قلعه در میان ساکنان ولایت فراه، به نام شهر«کهنه» مشهور است و باشندگان فراه در صحبت با خبرگزاری افق، به نقل از نیاکان شان گفتهاند که نهادهای دولتی و دوکانها، تا یک صد سال پیش در این قلعه متمرکز بودهاند.
بقایای ساختمانهای دولتی و دوکانهای قدیمی هر چند متروک اما تاکنون در چهار اطراف این قلعه به چشم میخورد. قلعه فریدون دو دروازه ورودی بنامهای قندهار و هرات در ضلع دیوارهای جنوبی و شمالی دارد. هنگامی که در مجاورت دروازه جنوبی این قلعه میایستی، فقط با دوربین و چشم مسلح میتوانی دروازه شمالی را به سهولت نگاه کنی.
در جریان جنگهای داخلی، مجاهدین از قلعه فریدون به عنوان انبار جنگ افزار بهرهگیری کردهاند و تاکنون هم بقایای وسایط فرسوده ارتش شوروی پیشین، در قسمتهای از این قلعه به چشم میخورد. تاکنون هیچ تلاشی از سوی حکومت در راستای بازسازی و مرمت قلعه فریدون صورت نگرفته است.
ناصر مهری، سخنگوی والی فراه، در صحبت با خبرگزاری افق، تاکید کرد که بازسازی این بنای تاریخی، بودجه هنگفتی میطلبد و ما بارها خواستار بازسازی این بنا شدهایم اما تاکنون وزارت اطلاعات فرهنگ گامی هر چند کوچک در این بخش برنداشته است.
شماری از ساکنان ولایت فراه میگویند که بازسازی قلعه فریدون افزون بر اینکه شکوه گذشته این شهر را به آن بر میگرداند، میتواند این ولایت را به کانون توجه گردشگران خارجی در دراز مدت مبدل سازد.
از سویی هم، سالها میگذرد که یک جهانگرد خارجی به این قلعهای تاریخی نیامده است. قلعهای که نامش با نام فریدون، پادشاده اسطورهای شاهنامه فردوسی پیوند میخورد.
قلعه فریدون، حالا بیشتر از اینکه به یک دژ شبیه باشد به ویرانهای بی در و پیکر میماند؛ ویرانهای که به گفته رییس اداره اطلاعات فرهنگ این ولایت، هم اکنون بیش از ۳۰۰ معتاد را در خود جای داده است.
اقبال باهر، سخنگوی پلیس فراه، در گفتوگو با خبرگزاری افق، تعهد میسپارد که هر زمانی که کار بازسازی قلعه فریدون آغاز شود؛ پلیس معتادان را از این قلعه بیرون خواهد کرد.
در ولایت فراه، ۲۸ بنای تاریخی از سوی اداره اطلاعات و فرهنگ این ولایت ثبت شده است و بیشتر این بناهای تاریخی، به دلیل اینکه از گل و خشت خام ساخته شدهاند در معرض تهدید فروپاشی قرار دارند.