صدر، خواستار انحلال گروههای تحت حمایت ایران در عراق شد
چرخش مقتدی صدر، از چهرههای مذهبی پر نفوذ عراق به سمت عربستان سعودی و استقبال گرم رهبران سعودی از او، برای خیلی از رهبران و تحلیلگران مسائل خاورمیانه و کشورهای عرب تامل برانگیز بود.
صدر پس از ۱۱ سال به عربستان دعوت شد و با مقامهای ارشد این کشور دیدار و گفتوگو کرد. آقای صدر در این دیدار گویا از دخالتهای ایران در عراق ناراضی بودهاست. او گفته است که ایران در عراق به دنبال منافع خود میباشد، تا صلح و ثبات در این کشور.
اکنون مقتدی پس از بازگشت از عربستان، از دولت عراق خواسته است تا نیروهای مسلح موسوم به حشدالشعبی را برچیند و در قالب نیروهای ارتش عراق دربیاورد.
خبرگزاری فرانسه گزارش داده که مقتدی در سخنرانی که در میان هزاران حامی خود در بغداد داشته است، خواستار برچیده شدن این نیروهها شدهاست.
حشدالشعبی یا همان «نیروهای داوطلب و مردمی» که عمدتاً از گروههای شبهنظامی شیعه تحت حمایت ایران تشکیل شدهاند، در سال ۹۵ توسط مجلس عراق به عنوان نیروی ذخیره برای ارتش و پلیس این کشور به رسمیت شناخته شد.
مقتدی صدر از مخالفان سرسخت حکومت صدام بود که پدرش محمدصادق صدر به دست صدام به قتل رسید. وی پس از اشغال عراق علیه نیروهای امریکایی به مقاومت مسلحانه روی آورد. صدر در راس لشکر المهدی توانست حمایت بخش بزرگی از مردم جنوب عراق و بغداد را به دست آورد و هم اکنون نیروهای او در قالب سرایا السلام در شهر سامرا مستقر هستند.
مقتدی از سالها پیش با سیاستهای ایران در عراق و سوریه مخالف بود. سفر اخیر صدر به عربستان بیشتر این گمانه را تقویت میکند که او بهدنبال متحدی است که در مخالفت با سیاستهای منطقهای ایران باشد.
پیشینه تاریخی روابط ایران با جریان صدر پدر نیز در اتخاذ مواضع مستقل از ایران از سوی صدریها اثر داشته است. ایران و جریان سیاسی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق به رهبری محمد باقر حکیم، در خلال اوج فعالیتهای سیاسی پدر مقتدی صدر عراق در دهه نود قرن گذشته، او را متهم به همکاری با رژیم بعث عراق کرده و به مخالفت جدی با وی پرداختند. وکیل رسمی صدر پدر، جعفر صدر نیز که فرزند محمدباقر صدر بود، در ایران دستگیر شد و از افتتاح دفتر نمایندگی در شهر قم ممانعت به عمل آمد.
صدر بر خلاف سیاستی که ایران در قبال دولت نو تاسیس عراق به رهبری نوری المالکی اتخاذ کرده بود در پیش گرفت و یکی از مخالفین سرسخت مالکی محسوب میشد.
صدر از سال ۲۰۱۵ رهبری اعتراضات مردمی گستردهای را به عهده دارد که درخواست اعمال اصلاحات سیاسی در عراق و اتخاذ مواضع ملیگرایانه و به دور از نفوذ نیروهای بیگانه را دارند.
از سویی هم، آقای مقتدی صدر بارها از مشارکت گروههای نظامی شیعی در سوریه انتقاد کرده و حمایت از رژیم بشار اسد را تصمیمی نادرست خوانده بود.
ایران در سوریه از رژیم بشار اسد، حمایت میکند و هزاران جنگجوی تحت حمایت خود در این کشور را تربیت کرده است.
بخش عظیم از این جنگجویان را مهاجرین افغانستانی تشکیل میدهند که در ایران زندگی میکردند، آنها توسط سپاه پاسداران این کشور ترغیب به دفاع از اماکین مقدس شیعیان شدند.
دیدار اخیر مقتدی با سران عربستان رقیب اصلی ایران در منطقه این گمانه را تقویت میکند که ایران بدنبال نفوذ بیشتری در عراق است، نقشی که ایران اکنون در عراق ایفا میکند، برای مقتدی و عربستان سعودی غیر قابل تحمل است.
مقتدی به دنبال کاهش نقش ایران و میزان مداخلات این کشور در عراق است. نیروهای غیر دولتی که در عراق میجنگند، از سوی ایران حمایت و توسط فرماندهان سپاه پاسداران این کشور آموزش میبینند.
حال، موضعگیریهای آقای صدر درست نقطه مقابل دیدگاه دولت ایران است. ایران خواهان این شده بود که دولت عراق دست به انحلال الحشد الشعبی نزند و این گروه را به شکلی مستقلی از ارتش این کشور ابقا کند.
مقتدی اکنون خواستار برچیدن این نیروهای شبه نظامی شده است که بنابر تخمین بعضی رسانهها، شامل حدود ۱۲۲ هزار نفر است.
به نظر میرسد، ایران به دنبال احیای یک حزب الله دیگر در عراق است و این نکته گویا برای مقتدی و عربستان سعودی که درعراق، سوریه و یمن با ایران درجنگ نیابتی میباشد، قابل درک است.