خشم همسایه غربی؛ دولت افغانستان: حق داریم از آب‌های خود درست استفاده کنیم
عبد البصیر عظیمی، معاون وزارت انرژی و آب کشور در واکنش به اظهارات حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران گفته است که مدیریت و کنترل آب در افغانستان براساس منافع ملی و احترام به کنواسیون‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد و این کار تهدیدی برای ایران نیست.
رییس جمهوری ایران در همایش سراسری مقابله با گرد و غبار که سه روز پیش با حضور ۳۴ کشور به شمول افغانستان برگزار شد، گفت: «ما نمی‌توانیم در برابر آنچه محیط زیست ما را تخریب می‌کند، بی‌تفاوت باشیم، احداث سدهای متعدد در افغانستان و بندها از کجکی، کمال‌خان، سلما و دیگر سدها و بندها در شمال و جنوب افغانستان بر ولایت‌های خراسان و سیستان و بلوچستان ما تاثیر گذاشته است».
اما عظیمی گفته است که اگر کشورهای همسایه خواهان افغانستان آباد هستند، نباید سدسازی در افغانستان را به عنوان یک تهدید ببینند، بلکه آن را به عنوان یک فرصت برای همکاری مشترک تلقی کنند.
صحبت‌های اخیر روحانی، مبنی بر سد سازی در افغانستان با واکنش‌های تند کارشناسان و کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان نیز مواجه شده است. احمد سعیدی، کارشناس مسایل سیاسی افغان گفته است: «به عقیده من سخنان آقای حسن روحانی رئیس جمهور ایران در مورد بندهای آبی افغانستان مداخله سریع و آشکار در امور افغانستان است».
در همین حال، شاه حسین مرتضوی سخنگوی ریاست جمهوری پس از ابراز نگرانی حسن روحانی مبنی بر سد سازی در افغانستان، بخشی از صحبت‌های رئیس جمهور غنی را که در روز افتتاح بند سلما ایراد شده را در صفحه فیسبوک‌اش نشر کرده است: «در این‌جا می‌خواهم به مردم خود نوید بدهم که بند دوستی افغانستان و هند آغاز سلسله‌‌ای از بندهای آبگردان است که ساخت آن‌‌ها را روی دست داریم تا دیگر ولایات ما نیز هم برق داشته باشند و هم آب و هم نان و کار. آب خود را با رعایت قواعد بین المللی مهار می‌کنیم تا خانه و زمین مردم خود را از سیلاب‌های ویران‌گر نجات دهیم، می‌خواهیم زمین‌های تشنه ما که سالیان متمادی از خشکی و خزان زدگی درد می‌کشیدند، تازه و سرسبز شوند».
این درحالی است که ایران سال‌هاست از درصد بالای آب‌های افغانستان که سدی برای مهار آن ایجاد نشده، استفاده می‌کند. معاون وزارت انرژی و آب افغانستان گفته‌است: «دولت ایران، تمام آب‌های را که قبلا از این کشور وارد افغانستان می‌شد، مدیریت کرده و بیشتر از ده‌ها سد بر روی آب‌های احداث کرده‌است».
او افزوده که تاثیرات این سدسازی ایران را می‌توان بر نمک‌زارهای که در ولسوالی غوریان ولایت هرات ایجاد شده، مشاهده کرد. با این وجود، ادعای اخیر روحانی این گمانه را تقویت می‌کند که این کشور هنوز هم افغانستان را از دوربین ۱۶ سال قبل نظاره می‌کند.
افغانستان در چهار دهه گذشته بدلیل جنگ و نابسامانی‌های سیاسی و اقتصادی، نتوانسته است از منابع آبی خود استفاده بهینه کند و همین امر سبب شده است که اکنون ایران با صراحت در مورد منابع داخلی افغانستان تعیین تکلیف کند.
دولت افغانستان هم به این نکته اشاره کرده است که در سال‌های گذشته به دلیل بحران‌های موجود در موضع ضعیف‌تری نسبت به ایران قرار داشته است، اکنون ما این حق را داریم که از آب‌های خود استفاده درست کنیم.
واقعیت امر این است که جمهوری اسلامی به خیلی از چیزهای مفت و رایگان افغانستان عادت کرده، از سرازیز شدن آب‌های این کشور گرفته تا نیروی انسانی که بدلایل مختلف ایران را برای کار انتخاب کرده‌اند.
پیش از این نیز، ما شاهد مخالفت ایران بصورت غیر علنی مبنی بر عدم ساخت بند سلما در هرات بودیم. نمایندگان هرات در مجلس سنای کشور بارها اعلام کردند که ایران مانع ایجاد سد سلما می‌شود.
