گفتگو های صلح در افق مُبهم و تاریک
براساس گزارشها، در چند ماه اخیر دولت افغانستان و طالبان بهطور جدی به دنبال از سرگیری گفتگوهای صلح هستند. این خبر بصورت حتمی خبر خوبی برای شهروندان افغانستان است.اما سوالهایی نیز وجود دارد که این گفتگوها تا چه اندازه می تواند صادقانه و در راستای حل منازعه باشد؟
بیش از یک دهه میگذرد که امارت اسلامی طالبان در افغانستان عملا برچیده شده و نظامی دموکراتیک، با حضور کشورهای قدرتمند جهان شکل گرفته است و تا کنون چیزی به نام گفتگوهای صلح نتیجه ملموس و ثمر بخشی ندادهاست.
اکنون تلاش دولت افغانستان، شورای عالی صلح و کشورهایی که بر طالبان نفوذ قابل توجهی دارند مضاعف شده تا طالبان را وادار به پیوستن به بدنه نظام افغانستان کنند به امید اینکه طالبان، دست از تفنگ و جنگ بردارند و از راه های سیاسی وارد عرصههای قدرت شوند.
گزارشها حاکی از آن است که رهبران گروه طالبان که تحت رهبری ملا رسول فعالیت میکنند برای از سرگیری گفتگوهای صلح با دولت افغانستان، وارد کابل شدهاند.
اسماعیل قاسمیار عضو و مشاور شورای عالی صلح به افق گفت که دیدارهای مخفی بین بعضی حلقات طالبان و دولت صورت گرفته و یک تحرکی بوجود آمدهاست وکسی منکر واقعیت این خبرها شده نمیتواند و امکان دارد این خبرها بسیار زود واقع شود.
از اسماعیل قاسمیار پرسیدم آیا دیپلماسی شورای عالی صلح بعد از به فرجام رسیدن گفتگوهای صلح با حزب اسلامی خوب جواب دادهاست که شاخه طالبان ملارسول تن به مذاکره با دولت دادهاند؟
او افزود: «بلی، هم موفقیت گفتگو با حکمتیار تاثیرگذاری خوبی داشت و از جانب دیگر بحث آمدن طالبان شاخه ملا رسول به ادامه مذاکره، قبل از ورود حکمتیار به چارچوب گفتگوهای صلح بود. همینکه اینها پیوستن گلبدین حکمتیار را تایید کردند ذهنیت مساعد آنها بر مذکرات و حل مشکلات از دریچه سیاسی و گفتگوها است.»
قاسمیار میگوید طالبان به آخرین نقطه رسیده اند و در تابستان امسال هم از آخرین قدرت خود در برابر نظامیان کشور استفاده کردند از جانب دیگر پاکستان به اهدافی که برنامه ریزی کردهبود دست نیافت و فشارها روی پاکستان بیش از هر زمان دیگری زیاد شدهاست.
از سویی هم، کارهایی که سبب شده پاکستان به انزوا کشیده شود در امر مذاکره طالبان با دولت افغانستان بی تاثیر نیست. به همین خاطر پاکستان نیز سعی براین دارد که سنگینی خود را روی گفتگوهای صلح اضافه کند.
دور قبلی گفتگوهای صلح سال گذشته، به رهبری پاکستان پبشبرده میشد و دولت افغانستان هم امیدوار بود که پاکستان قابلیت این را دارد که بر طالبان فشار وارد کند تا این گروه متقاعد شوند و به روند صلح بپیوندد.
بدون شک، ارتش پاکستان از طالبان در جنگ علیه دولت افغانستان حمایت میکند و رهبران پاکستان برای سران طالبان در خاک کشورش پناه داده است؛ چیزی که با کشته شدن ملامنصور رهبر طالبان در خاک این کشور دال براین قضیه بود.
هرچند تا هنوز انعطاف پذیری سران ارتش پاکستان و رهبران سیاسی این کشور مبنی بر از سرگیری گفتگوهای صلح دولت افغانستان با طالبان دیده نشده ولی اعلام آمادگی طالبانیکه زیر چتر ملا رسول میجنگیدند خود نشان دهنده تغییر رویکرد پاکستان در برابر حکومت افغانستان است.
آقای قاسمیار افزود دور از امکان نیست که طالبان برای مذاکره به کابل آمده باشد و این بعید نیست که در داخل افغانستان یا در خارج از کشور یک مذکراهی جریان داشته باشد.
در دو روز گذشته خبرهایی در رسانه ها منشتر شد که نمایندگان دولت افغانستان با سران طالبان بصورت پنهانی در قطر گفتگو کردهاند.هرچند این دیدارها مدتها قبل صورت گرفته ولی در رسانه ها به تازگی درز کردهاست.
گفته میشود در این دیدارها طالبان چند شرط اصلی خود را در پیوند به پیوستن به بدنه نظام مطرح کردهاند که دو شرط طالبان یکی به رسمیت شناختن طالبان به عنوان یک جریان سیاسی و دوم حذف اسامی رهبران طالبان از فهرست تحریمهای سازمان ملل متحد ذکر شدهاست.
آقای قاسمیار میگوید شورای عالی صلح در گفتگوها و تماسهای مخفیانه حکومت با سران طالبان در خارج و داخل افغانستان نقشی نداشتهاست و هرزمانی که بحث گفتگوهای صلح جدی شود و نزدیک به رسمی شدن شود پای شورای عالی صلح نیز به میان میآید.
بحث گفتگوهای مجدد صلح دولت با طالبان در حالی چهره جدی به خود میگیرد که عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی کشور طی سفری رسمی به عربستان رفتهاست.
عربستان سعودی از معدود کشورهای منطقه است که بعد از پاکستان، روی طالبان نفوذ قابل توجهی دارد. ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در دیدار با داکترعبدالله عبدالله گفتهاست که سعودی از تمام نفوذ و قدرتش مبنی بر به ثمر رساندن گفتگوهای صلح دولت افغانستان با گروه طالبان دریغ نخواهد کرد.
داکتر عبدالله نیز از عربستان سعودی خواستهاست تا در روند گفتگوهای صلح و کشاندن طالبان به میز مذکراه همکار دولت افغانستان باشد.
ملک سلمان پادشاه عربستان در این دیدار گفته است که عربستان تمام امکانات خود را در اختیار دولت افغانستان برای تامین صلح قرار خواهد داد.
پادشاه سعودی به طالبان نیز هشدار دادهاست که برای نشان دادن نیت صلح باید افراد مسلح این گروه از حملات تروریستی دست بکشند. ملک سلمان همچنان خواستار روابط نیک افغانستان با پاکستان شدهاست.
عربستان سعودی علاوه که براینکه بر طالبان نفوذ قابل ملاحظه دارد با پاکستان نیز روابط دیرینه و نیک دارد بدون شک اگر عربستان بخواهد برپاکستان فشار وارد کند اینبار مذکراه دولت افغانستان با طالبان مفید و ارزنده خواهد بود.