شاهراه ها؛ دومین دشمن مردم پس از طالبان

 با وجود افزایش امنیت و کیفیت موترها در افغانستان، هنوز از زیر ساخت جاده‌های مناسب و استندرد شهری و برون شهری در کشور خبری نیست.

بعد از حادثه مرگبار یک‌ماه پیش در شاه‌راه کابل – قندهار که منجر به کشته شدن ده‌ها نفر شد؛ دولت افغانستان وعده سپرد که برای ایجاد نظم و قانون‌گذاری در شاهراه‌های افغانستان دست به‌کار خواهد شد.

طبق معمول، وعده‌های کلان و بنیادی که امنیت جانی و مالی مردم را تامین می‌کند از سوی حکومت خیلی خوب به خورد رسانه‌ها داده می‌شود ولی در هنگام عمل، روی کاغذ باقی‌ می‌ماند.

طبق گزارش‌ها آمار تلفات روی‌دادهای جاده‌ای در کشور برابر با یک‌سوم تلفات غیر نظامیان جنگ در افغانستان است. شمار زخمی‌های رویدادهای ترافیکی نیز برابر است به بیش از نیم آمار غیر نظامیان که در درگیری‌ها در جنگ کشور زخمی‌می‌شود.

روز یک‌شنبه چهاردهم سنبله 1395 در یک حادثه ترافیکی در شاهراه کابل _ قندهار دست‌کم 39 کشته و بیش از 20 تن دیگر زخم برداشتند. این رویداد در منطقه جلدک از مربوطات ولایت زابل رخ داده است.

بدون شک بسیاری از این گونه رویدادها به دلیل نبود جاده‌های معیاری و عدم توجه به مقررات ترافیکی، از حانب دیگر، پایین بودن سطح آگاهی و سواد راننده‌گان از مسایل ترافیکی اتفاق می‌افتد.

آمار های منتشر شده نشان می‌دهد که در یک سال گذشته بیش از هزار نفر در اثر رویدادهای ترافیکی در کشور کشته و نزدیک به چهار هزار نفر دیکر زخمی شده اند.

بیش از یک‌دهه از حضور کشور های کمک دهنده در افغانستان می‌گذرد و میلیاردها دالر در بخش های مختلف از جمله راه سازی و اعمار جاده های برون شهری صرف شده است اما هیچ یک از جاده های مهم کشور با معیار های بین المللی و ترافیکی برابر نیست.

معیاری نبودن بسیاری از جاده‌های کشور از لحاظ استندرد راه‌سازی و نبود نشانه و علامت‌های نظیر چراع‌های ترافیکی و علامت‌های ترافیکی و خطرات مثل جنگ و ماین گذاری در جاده های عمومی از سوی مخالفین مسلح دولت برای هدف قرار دادن کاروان‌‎های پلیس و نیروهای ناتو در افغانستان از دلایل تلفات سنگین جاده‌ای در کشور شمرده می‌شود.

شاهراه کابل قندهار از معروف جاده‌های ترانزیتی کشور محسوب می‌شود که روزانه ده‌ها هزار موتر مسافر بری و باربری از این شاهراه عبور می‌کنند. در اغلب ساعات روز نیز در این شاهراه جنگ شدیدی میان مخالفین مسلح دولت و کاروان اکمالاتی ناتو ونیروهای افغان جریان دارد.  این جنگ هم‌واره از مسافرین قربانی می‌گیرد و هم  به جاده های کشور آسیب جدی وارد می‌کند.

شاهراه  کابل – قندهار که شاهراه مهم تجاری کشور محسوب می‌شود که نهایتا به مرز دوغارون هرات – مشهد می‌رسد اکنون همان صورت و سلامت چند سال سابق را هم ندارد. از علایم ترافیکی نه تنها خبری نیست بلکه طالبان برای هدف قرار دادن نیروهای امینتی کشور زیر پُل چک‌ها و در کنار جاده ماین تخریبی با توان تخریب بالا را جا سازی می‌کنند که این خود موجب تخریب این شاهراه شده است.

با همه‌ی این نارسایی‌ها افغانستان بر اساس اعلام وزارت ترانسپورت، افغانستان در منطقه پس از بنگلادیش بیشترین تلفات ناشی از تصادفات جاده‌ای را دارد.

از جانب دیگر چندین علل و عواملی دیگر هم است که سبب افزایش تلفات و افزایش حادثه های ترافیکی می‌گردد.

یکی از عوامل مهم صدور لیسانس‌ غیر مجاز است که بصورت قاچاق از اداره ترافیک برای کسانی‌صادر می‌شود که قوانین خیلی پیش‌پا افتاده ترافیکی را هم نه‌می‌دانند سرانجام حادثه می‌آفریند.

پلیس ترافیک کابل برای جلوگیری از رویدادهای جاده‌ای روزانه صدها راننده‌ای را که مقررات وضع شده ترافیک را رعایت نه‌می‌کنند باز خواست می‌کنند و پول جریمه رانندگان متخلف تنها در پایتخت، بالغ به حدود پنج میلیون افغانی می‌شود.

از دیگر علت‌های که آمار تصادفات در کشور رشد بی حساب کتاب داشته است خواب آلودگی و معتاد بودن بسیاری از رانندگان شرکت‌های مسافری است که در طول مسیر طولانی مجبور هستند پشت فرمان بمانند و از مواد مخدر استفاده کنند که در این زمنیه هیچ معاینه رانندگان شرکت‌های بزرگ مسافری صورت نه‌می‌گیرد.

وعده های که در سال‌های قبل از سوی دولت افغانستان برای کاهش تصادفات جاده‌ای داده شده بود هیچ‌کدام مثل دیگر وعده‌ها جامه عمل نپوشاند.

دوسال قبل دولت افغانستان اعلام کرده بود که بعد از این داشتن مجوز رانندگی و جواز گشت، معتاد نبودن رانندگان به مواد مخدر، عدم استخدام رانندگان کم سن وسال ( زیر 22 سال) و منع رانندگی برای کسانی‌که سن‌شان بالای 65 سال است، توجه به نکات ایمنی مسافران و آگاهی دهی از خطرات تصادف جاده‌ای را جدی خواهد گرفت که این وعده همچنان روی کاغذ باقی ماند. نبود پلیس ترافیک مسلکی، عدم توجه به‌زیر ساخت‌های جاده‌ای، نبود فرهنگ جمعی استفاده درست از قوانین رانندگی، عدم توجه رانندگان به مقررات وضع شده از سوی دولت و نبود نظارت پلیس ترافیک بر شاهراه ها همه دست در دست هم داده و جان شهروندان کشور را می‌گیرند.

بر اساس گزارش‌های سازمان حمل و نقل جهانی، کشورهای منطقه خاورمیانه دارای بیشترین تعداد قربانیان حواث ترافیکی جاده‌ای است. وجود موترهای پرسرعت زیر پای جوانان ثروتمند عرب از جمله مهم‌ترین عوامل بالا رفتن تلفات انسانی در منطقه ذکر شده است. بر اساس گزارش‌ سازمان صحت جهانی 80 در صد از سوانح جاده‎‌ای در کشورهای با درآ»د سرانه پایین رخ می‌دهد و تا سال 2020 تصادفات رانندگی به یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر این گروه از کشورها تبدیل خواهد شد. سازمان ملل متحد به این دلیل دهه بین سال‌های 2011 تا 2020 را دهه اقدام در مورد امنیت جاده‌ای نام‌گذاری کرده است.