دوهفته پس از کودتا؛ ترکیه در آستانه تعطیلی
از آغاز نا آرامیها و کودتای ناکام در ترکیه گویا اوضاع بهطور کل در این کشور رنگ از رو باخته است. علیرغم مخالفتهای مجامع مهم بین المللی و منطقهای مبنی بر تصامیمی که از سوی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری این کشور اتخاذ میگردد بازهم روند تصفیه و تفکیک مراکز و افراد مهم متهم به حامیان کودتا، همچنان ادامه دارد.
برخوردهای تند و بی سابقهی اردوغان پس از کودتای ناکام در این کشور، ترکیه را بهسوی یک انزوای خود خواسته سوق میدهد. انزوایی که دورنمایش را از همین اکنون میشود دید. باز بینی در روابط این کشور با امریکا و برانگختن خشم سران اروپایی مبنی بر تصمیمات اردوغان در مورد عاقبت کودتاچیان، همه وهمه مشکلاتی است که دامن اردوغان را چنگ زده است.
با وجود همهی این جنجالها، اردوغان هنوزهم نبض کنترول اوضاع در ساختار حکومتاش را بدست نهگرفته است. رجب طیب اردوغان،درتازهترین اقدامات اش بعد از کودتای ناکام در این کشور اعلام کرده که در زمنیه ساختار نظامی این کشور تغیرات اساسی را روی دست دارد و قرار است خودش در راس فرماندهی ستاد مشترک و سازمان اطلاعات ترکیه قرار بگیرد.
آقای اردوغان گفته است که تمام مراکز آموزشی نظامی در این کشور را تعطیل خواهد کرد و بهجای آن دانشگاههای دفاع ملی را راه اندازی می کند.
این از تازه ترین اقدامات رجب طیب اردوغان در پیوند به واکنش کودتای نافرجام 25سرطان که در آن تیمیی از ارتش ترکیه تلاش کردند اردوغان را از حکومت ساقط به شمار می رود. در پی ناکامی این کودتا دولت به رهبری اردوغان شمار زیادی از فرماندهان ارشد ارتش و کارمندان معارف و مسوولان چندین رسانه را بازداشت کرد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی اعلام کرده که رجب طیب اردوغان به تازگی گفته است؛ شمار نیروهای پولیس در ترکیه را کاهش خواهد داد و در مقابل به حجم تسلیحات و جنگ افزارهای موحود در ترکیه خواهد افزود.
خبرگزاری دولتی ترکیه؛ آنادولو، نیز نوشته که اردوغان شامگاه شنبه 9 اسد در تلویزیون دولتی این کشور اعلام کرد که تغییرات جدید در ساختار نظامی ترکیه شامل بخشهایی مانند ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی میشود.
بهنظر، این تصمیم آقای اردوغان در ساختار تقربیا جدید حکومتش پس از کودتای ناکام از اساسیترین کارهایی است که اردوغان روی دست گرفته است.
پس از کودتای نافرجام در ترکیه، آقای اردوغان بهدلیل وخیم بودن اوضاع کشورش سه ماه وضعیت اضطراری اعلام کرد.رئیس جمهوری ترکیه در وضعیت اضطراری اجازه کامل دارد که بههر تغییری، حتی تغییر فراقانونی دست بزند. اما برای آن که این تغییرات قانونی شوند و پس از وضعیت اضطراری نیز قابلیت اجرایی داشته باشند، باید رای مثبت دو سوم از نمایندگان مجلس را بهدست آورد.
آقای اردوغان گفته است که بسته کوچک قانونی را برای تصویب بهمجلس نمایندگان فرستاده که در صورت تصویب این بسته، کنترول سازمان اطلاعات و امنیت ملی و فرماندهی ستاد مشترک ارتش بهاختیارات رئیس جمهور اضافه میشود.
با این حال کودتای ناکام در ترکیه صفحه جدیدی برای معادلات بین المللی، منطقهای و داخلی برای رجب طیب اردوغان باز خواهد کرد. اردوغان بدون شک بعد از کودتا پله ترازو را بهنفع خودش سنگینتر کرده است برای همین است که در برکناری و مجازات که برای عاملین کودتا در نظرگرفته است دل همپیمانان منطقهای خصوصا دوستان اروپایی اش را سخت رنجانده است و در واکنش به گفتههای سران کشورهای غربی تاکید کرده است: « بهتر است در امور مملکت ما مداخله نکنید و سرتان به کار خودتان باشد.»
جدای از فتح الله گولن که متهم اصلی کودتا در ترکیه شناخته شده است چه چهره ها و قدرتهای دیگر در کار گردانی کودتای ناکام ترکیه دست داشته اند شاید برای خیلی ها گُنگ و مبهم باشد اینکه اردوغان در راوبطش با امریکا بازنگری کرده این گمانه را تقویت میکند که اطلاعات کافی در اختیار امنیت ملی ترکیه مبنی بر دست داشتن امریکا وجود دارد.
با وجود اینکه ترکیه متحد غرب بوده و روابط استراتژیک و خاصی با امریکا دارد، در گذشته نیز روابط ترکها با امریکاییها همواره در هاله ای از بیم و امید بوده است و این روند تا همین چند روز قبل که کودتا ناکام ماند؛ ادامه داشت. بدون شک رهبران احزاب و چهرههای سیاسی تاثیر گذار ترکیه از این مهم آگاهی دارند که قدرت تاثیرگذاری امریکا در تحولات منطقه خصوصا ترکیه چقدر ملموس و واقعی است و این را نیز می دانند که حذف امریکا بهعنوان یک عنصر تاثیر گذار، غیر ممکن است و نقش امریکا درمعادلات قدرت ترکیه در منطقه بدون تردید از سوی همگان، پذیرفته شده است.
اکنون ترکیه در سراشیبی یک تعطیلی عمومی در بخش های مختلف بهسر میبرد و این تعطیلی نشات گرفته از مداخلات قدرتهایی است که در خیلی موارد دوست استراتژیک ترکیه بوده اند.
موج برکناری چهرههای شناخته شده نظامی و ملکی از ساختار حکومت اوضاع آینده این کشور را غیر قابل پیشبینی کرده و این تجزیه و تفکیک توسط ارودغان نشان می دهد که نسبت بههمهی کارمندان مهم دولتی اش سوء ظن دارد.