تور سرخرنگ تروریستان در ترکیه
این روزها نام ترکیه سرخط خبرهای جهان شده است. پس از کنار رفتن داوود اوغلو نخست وزیر این کشور از صحنه قدرت، این کشور در حوزه سیاست خارجی اش دچار یک دیگر گونی بی سابقه شده است.
موضعگیری تند و خصمانهی رجب طیب اردوغان در مقابل روسیه، پس از سرنگونی هواپیمای جنگی روسیه در خاک این کشور و دشمن تراشیهای آقای اردوغان و نیز اتهاماتیکه به سران کشورهای اروپایی مبنی بر حمایت بعضی از این کشورها از ترویزم کرد، اکنون اوضاع داخلی این کشور را با بحران مواجه کرده است.
از حملات جنگنده های این کشور بر فراز اقلیم کردستان و سرکوب کردهای دو سوی مرز گرفته تا نامه نگاری و عذری خواهی اردوغان از پوتین رئیس جمهوری روسیه بعد از سرنگونی طیاره جنگی این کشور و نیز سیاستهای به ظاهر صلحجویانه اردوغان برای آشتی دو دشمن دیرینه یعنی اسراییل با فلسطین، همه، در این اواخر توجه جهانیان را بهخود معطوف کرده است.
اما در این اوخرا تور خونین تروریستها در مراکز مهم و کلیدی ترکیه از جمله مراکز توریستی این کشور، به شکل گسترده ای پهن شده است.
در حملات انتحاری روز سه شنبه هشتم جوزا به میدان هوایی آتاتورک استانبول 41 تن کشته و بیش از 140 نفر دیگر زخمی شدهاند. نخست وزیر ترکیه گروه داعش را مسئول این حمله مرگبار معرفی کرده است.
آسوشیتدپرس، از قول ولسوال شهر استانبول گزارش داده است که در این حمله سه مهاجم در سه نقطه مختلف میدان هوایی آتاتورک دست به حمله انتحاری زدهاند.
یک مقام دولتی ترکیه نیز به آسوشیتدپرس گفته است که یکی از مهاجمان ابتدا با کلاشنیکوف اقدام به تیرانداری کرده و سپس دست به حمله انتحاری زده است. از جانب دیگر سی ان ان گزارش داده است که گمانه زنی ها حاکی از آن است که این حمله کار گروه داعش بوده است اما داعش تاکنون مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفته است.
حمله سه شنبه به میدان هوایی اتاتورک ترکیه، در حالی صورت گرفت که کشورهایی مانند، ایران، روسیه و سوریه همواره مهر حمایت این کشور از داعش را بر جبین رجب طیب اردوغان زده اند.
هر چند در ماههای اخیر گروه داعش در عراق و سوریه در چند هفتهی اخیر طعم عقبنشینی و شکست بی سابقه را مزه میکنند و مراکز مهمی را در عراق و سوریه از دست داده اند و در افغانستان نیز شکست های سنگینی را متحمل شده اند.
جنرال عبدالوهاب ساعدی، فرمانده نیروهای ضد تروریسم علمیات فلوجه به تلویزیون دولتی عراق گفت است که پاکسازی آخرین منطقهای که داعش در آن حضور داشت به پایان رسیده و این شهر دیگر در تصرف داعش نیست.
اکنون بذر زایش داعش در کشورهای نا امنی مثل افغانستان هم در حال افزایش است و بحران فراگیری داعش در کشور های افریقایی نیز شدت گرفته است. در عراق، امریکا و متحدین نظامی اش به علاوه ایران که به گونهای مستقل علیه داعش میجنگد حضور نظامی گسترده دارند. اما با همهی این نبردها داعش بهصورت نسبی هم از عراق رانده نشده است.
اما بحث اصلی ایناست که با تروریست دوستی نمیشود. اگر رجب طیب اردوغان از داعش حمایت مالی و نظامی کند یا نکند؛ اگر بن علی بیلدیریم نخست وزیر ترکیه، استراتژی مشخص و دوامداری برای خرید نفت و فروش اسلحه به داعش را روی میز داشته باشد یا خیر؛ داعش کارش ویرانی و کشتار است.
بخش اعظم این اتهامها که ترکیه از داعش حمایت جدی میکند بیشتر از سوی کسانی مطرح میشود که در سوریه و عراق با داعش در جنگ هستند. این اتهامها بر علاوه ترکیه متوجه کشورهایی چون قطر و عربستان سعودی نیز میشود.اما بدون شک قضاوت این گونه موارد پیچیده و دشوار است.
چندی قبل مایکل استیونس مدیر موسسه مطالعاتی رویال یونایتد در قطر، طی یک تحقیق در مورد اینکه چی کسی از داعش حمایت مالی میکند مطلبی را نوشته بود که این گزارش در بی بی سی نشر شده بود.
مایکل استیونس تایید کرده که برخی افراد ثروتمند از کشور های عربی حاشیه خلیج فارس گروه های بنیادگرا در سوریه را حمایت مالی کرده اند. در بخش اعظم سال 2012 و 2013 آنها این فرمول ساده را دنبال میکردند.با صندوقهای پولی به ترکیه میرفتند و به راحتی میلیونها دلار در اختیار این گروه ها قرار میدادند.
فرض کنیم ترکیه از گروه های تروریستی مثل داعش حمایت مالی نکرده است اما این پولهای هنگفتی که از طریق مرز ترکیه توسط اعراب چند کشور یاد شده به داعشی های داخل سوریه سرازیر شده است این نکته را تقویت میکند که شبکه های مخوف دولتیی هستند که این معادلات مالی را با گروه های نظیر داعش جوش میدهند.
طبق گزارشهای انتشار یافته داعش در حال حاضر به شکل روزانه 9000 بشکه نفت به بهای 25 تا 45 دالر میفروشند و بخشی از این نفت از طریق واسطه های کرد به ترکیه میرود، بخشی از آن خرج مصارف داخلی داعش میشود.
دراین شکی نیست که ترکیه میخواهد روی تحولات منطقه تاثیر گذار باشد و در این مساله به دوستان منطقهای نیز نیاز خواهد داشت. پس از کنار رفتن داوود اوغلو از پست نخست وزیری، سیاست خارجی این کشور وارد مرحله تازه ای شده است. توافق با اسرائیل برای عادی سازی روابط و نیز هموارسازی مسیر رابطه با روسیه و عذر خواهی از کرملین نقطه عطف این تغییر سیاست است.
ترکیه در ماه های اخیر اما، میدان حملات سنگین تروریستان شده است
برخی تحلیلگران میگویند که ترکیه تا کنون آنقدر سرگرم مبارزه با کردها و مخالفت با رژیم بشار اسد بوده است که به نیروهای داعش بی توجهی کرده است.
آمار های تکاندهندهی از قربانیان ماه های اخیر ترکیه بسیار تکاندهنده و بالا است. 267 کشته و 1064 زخمی در چند حمله اخیر ترکیه حضور و تسلط داعش در مرز های ترکیه را بیش از هر زمانی دیگری تقویت میکند.
با این حال اگر دولت اردوغان با متحدین بین المللی اش برای سرکوب گروه تروریستی داعش اقدام نظامی موثری انجام ندهد بدون شک اوضاع در ترکیه در روزهای آینده به مراتب بد تر از گذشته خواهد شد.