صلح مسلح، صلح محکوم به شکست
گروه طالبان به امریکا هشدار داده که اگر گفتگوهای صلح را «صادقانه» پیش نبرد و از تاکتیک فشار استفاده کند، این مذاکرات را به تعویق خواهد انداخت.
طالبان گفته اند که قرار بود خروج نیروهای خارجی و عدم استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر، موضوعات اصلی مورد بحث در گفتگوهای صلح باشد؛ اما اکنون امریکایی‌ها می‌خواهند موضوعات تازه‌ای را مطرح کنند.
به گفته طالبان «این مساله (گفتگوهای صلح) به فشار و برخورد تاکتیکی کسی حل نمی‌شود و نه هم این قابل قبول است که کسی از مساله افغانستان برای پیشبرد روابط و به دست‌آوردن منافع خود استفاده کند.»
طالبان گفته که امریکا اگر به بهانه‌های مختلف و با سوء استفاده از نام صلح، “اهداف استعماری و نظامی” خود را از راه سیاسی دنبال کند و یا از راه تطمیع کشورهای دیگر، فشارهای بی‌مورد وارد کند، نشان می‌دهد که هیچ علاقه‌ای به حل مسالمت‌آمیز معضل ندارد.
موضع هشدارآمیز طالبان نشان می‌دهد که این نیرو علیرغم فشارهایی که این‌روزها از سوی امریکا و اعراب و پاکستان، متحمل می‌شود، همچنان در موضع قدرت قرار دارد و سعی می‌کند با تحمیل خواست‌های محوری خود بر روند صلح، مانع از بهره‌کشی منفعت‌اندیشانه امریکا و دیگر کشورهای دخیل در این روند شود.
طالبان تاکنون نشان داده اند که معتقد به صلحی مسلح هستند؛ صلحی که تنها پیامد آن همزمان با پایان جنگ، ختم سلطه و حضور نیروهای خارجی به رهبری امریکا در افغانستان هم باشد؛ اما از آنسو، هیچ اطمینانی وجود ندارد که آیا رهبران این گروه، در نهایت به روند «ملکی‌‌سازی» و تسلیم تسلیحات نیروهای خود به‌عنوان ضرورت بنیادین ادغام به یک روند سیاسی صلح‌آمیز و مبارزات نرم، مشروع و غیر مسلحانه هم تن خواهند داد یا خیر.
نکته مهم دیگر این است که طالبان به‌ویژه پس از شرکت در نشست صلح مسکو که مورد بی‌مهری آشکار و بی‌اعتنایی عمدی امریکا و دولت افغانستان واقع شد و به‌دنبال آن، پرده‌برداری رسمی از روابط پیچیده خود با ایران، رویکردها و مواضعی عمیقا مخالف با امریکا و کشورهای عربی در روند صلح، اتخاذ کرده اند.
نمونه‌هایی از این رویکردها را می‌توان در تصمیم طالبان مبنی بر لغو نشستی که قرار بود در ادامه مذاکرات ابوظبی، در جده عربستان برگزار شود، و نیز لغو نشست دوجانبه با زلمی خلیلزاد در دوحه قطر و تنش‌های شدیدی که گفته می‌شود میان طالبان و پاکستان بروز کرده، سراغ گرفت.
افزون بر این، عدم استفاده از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر، پیش‌شرط تازه طالبان در روند مذاکرات صلح با امریکا شمرده می‌شود که به نظر می‌رسد، پس از سفر هیأت سیاسی این گروه به تهران، وارد آجندای گفتگوها شده باشد.
ضمن آن‌که طالبان در توجیه لغو نشست عربستان سعودی هم اعلام کردند که دلیل این تصمیم، بازداشتن کشورهای منطقه از بهره‌گیری از این مذاکرات برای منافع و اهداف خود بوده است. این تصمیم هم حتی اگر از سوی ایرانی‌ها دیکته نشده باشد، مطلوب و مورد نظر تهران بود و بی‌تردید ایرانی‌ها از اتخاذ آن، عمیقا خوشحال شده اند.
با توجه به این مسایل، روند مذاکرات صلح میان امریکا و طالبان، وارد مراحل حساس، پیچیده و به‌شدت شکننده‌ای شده است. تعارض‌ها و شکاف‌های سنگین و عمیقی در این زمینه به وجود آمده و به تبع آن، تنش‌های ویرانگر و آسیب‌زایی هم در مسیر آن، سر برآورده است.
طالبان در حالی بر خواسته‌های اصلی و اولیه خود مانند تعیین زمان‌بندی خروج کامل نیروهای خارجی، آزادی زندانیان آن گروه، خروج نام رهبران شان از لیست سیاه سازمان‌های بین‌المللی، به‌رسمیت شناخته‌شدن دفتر قطر به‌عنوان نمایندگی رسمی این گروه در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی و به‌تازگی هم ارائه تضمین‌های لازم از سوی امریکا در زمینه عدم استفاده از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر، پافشاری می‌کنند که از آنسو، پاکستان از جانب امریکا و اعراب، تحت فشار قرار گرفته تا طالبان را مجبور به مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان کند و همزمان، زلمی خلیلزاد هم تصریح کرده که تصمیم درباره آزادی زندانیان و حذف نام رهبران طالبان از لیست سیاه و رسمیت‌یافتن دفتر قطر، در حوزه اختیارات دولت افغانستان است و اگر طالبان به صلح باور دارند باید با نمایندگان رسمی کابل، گفتگو کنند.
این موارد همگی نشانگر آن است که موانع بازدارنده سنگینی در برابر چشم‌انداز صلح قرار دارد و با توجه به ورود بازیگران جدیدی مانند ایران و روسیه به این روند از یکسو، و بروز شکاف میان اهداف و خواسته‌های امریکا و اعراب و پاکستان با طالبان از سوی دیگر، آینده صلح مسلحانه مورد نظر طالبان، عمیقا به‌خطر افتاده است.
